Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst streng handhaven op schijnzelfstandigheid. Dit kan betekenen dat organisaties boetes en naheffingen krijgen opgelegd als ze werken met zzp’ers die eigenlijk als werknemers beschouwd zouden moeten worden. Hier zijn enkele stappen en tips om je als organisatie voor te bereiden:

Stap 1: Breng je zzp’ers in kaart

• Inventariseer welke zzp’ers je momenteel inhuurt. Kijk naar de aard van hun werkzaamheden en waarom ze als zelfstandigen werken.
• Vraag jezelf af: Werk je met zzp’ers omdat je een flexibele schil wilt behouden? Of werken ze als zelfstandigen om fiscale redenen?

Tip: Zoek uit welke teams of afdelingen bevoegd zijn om zelfstandigen in te huren en of hun werkzaamheden overeenkomen met de criteria van zelfstandigheid.

Stap 2: Bepaal het beleid van je organisatie

• Definieer wat voor soort organisatie je wilt zijn. Wil je werken met een flexibele schil? Welke zzp’ers wil je misschien in dienst nemen? Wat zijn de kosten en voordelen van beide opties?
• Werk scenario’s uit voor de toekomst. Wat gebeurt er als zzp’ers niet in loondienst willen? Wat betekent dit voor de organisatie?

HR-lead: HR moet een leidende rol spelen in het bepalen van het personeelsbeleid en ervoor zorgen dat de organisatie geen keuzes maakt die later spijt opleveren.

Stap 3: Voer gesprekken

• Praat met je zzp’ers: Zorg ervoor dat zzp’ers begrijpen dat de manier van werken mogelijk verandert. Voer gesprekken om nieuwe afspraken te maken en leg die duidelijk vast.
• Werk samen met je branche: Het kan nuttig zijn om als collectief met andere bedrijven binnen je sector dezelfde keuzes te maken, zodat zzp’ers niet gaan hoppen naar concurrenten.
• Overleg met de Belastingdienst: Als je twijfelt over werkconstructies, ga in gesprek met de Belastingdienst om duidelijkheid te krijgen.

Stap 4: Blijf monitoren

• Voer periodieke controles uit om ervoor te zorgen dat de werkrelaties nog steeds overeenkomen met de afspraken die zijn vastgelegd. Het gaat er niet alleen om wat er op papier staat, maar ook om hoe de werkzaamheden in de praktijk worden uitgevoerd.

Stap 5: Gebruik hulpmiddelen

• Gebruik de 10 toetsingscriteria uit de Deliveroo-uitspraak om te beoordelen of een opdracht als zelfstandige opdracht kan worden beschouwd.
• Maak gebruik van de webmodule en de checklist “Wanneer is sprake van loondienst?” die beschikbaar is via de overheid.

Hieronder vind je het schema: Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelatie (VBAR). 

Dit schema is bedoeld om duidelijkheid te scheppen over de aard van een arbeidsrelatie en of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of zelfstandigheid.

1: Criteria voor Werknemerschap (W) Deze criteria wijzen op de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst:

• Instructies krijgen: De zzp’er ontvangt werkinstructies van de opdrachtgever.
• Controle werk: De werkzaamheden worden regelmatig gecontroleerd.
• Organisatorisch ingebed: De zzp’er is structureel ingebed in de organisatie van de opdrachtgever.
• Werk van structureel karakter: De zzp’er voert structurele werkzaamheden uit.
• Zij-aan-zij werken: De zzp’er werkt samen met andere werknemers van de organisatie.

2: Criteria voor Zelfstandigheid (Z) Deze criteria wijzen op zelfstandigheid binnen een opdracht:

• Financieel risico dragen: De zzp’er draagt zelf het financiële risico.
• Eigen gereedschap gebruiken: De zzp’er gebruikt eigen gereedschappen en middelen.
• Specifieke expertise leveren: De zzp’er wordt ingehuurd vanwege specifieke expertise.
• Zelfstandig werken: De zzp’er voert het werk zelfstandig uit zonder toezicht.
• Korte opdrachtduur: De opdracht is van beperkte duur.

3: Criteria voor Ondernemerschap (OP) Dit zijn de criteria die aangeven dat een zzp’er als zelfstandige ondernemer werkt:

• Meerdere opdrachtgevers: De zzp’er heeft meerdere opdrachtgevers.
• Eigen acquisitie: De zzp’er werft zelfstandig nieuwe opdrachten.
• Zelfstandig werken: De zzp’er bepaalt zelf de uitvoering van het werk.
• KvK/BTW-nummer: De zzp’er is geregistreerd bij de Kamer van Koophandel en heeft een BTW-nummer.

Conclusie:

• Als de criteria voor werknemerschap (W) zwaarder wegen dan die voor zelfstandigheid, is er sprake van een arbeidsovereenkomst.
• Als de criteria voor zelfstandigheid (Z) zwaarder wegen dan die voor werknemerschap, is er geen arbeidsovereenkomst en wordt de zzp’er als zelfstandige beschouwd.
• Ondernemerschap (OP): Als aan deze criteria wordt voldaan, is de zzp’er een zelfstandige ondernemer.